Normaal doen
Column #2 Trouw, 1 december 2015. Voor Dagblad Trouw beschouwde ik de VN klimaattop in Parijs in 5 columns
De graden vliegen ons de laatste tijd om de oren. Twee, drie, o, misschien wel vier graden opwarming. Monter vraagt de nieuwslezeres aan de reporter ter plaatse in Parijs: "Onder de twee graden opwarming blijven, ehm... gaan we dat redden?" De reporter heeft goede hoop.
Ik denk niet dat ze het boek 'Zes Graden' hebben gelezen, waarin Mark Lynas als eerste alle wetenschappelijke scenario's per graad opwarming op een rij zet. Na het lezen van de eerste twee hoofdstukken, heb ik nachten wakker gelegen. De thermische traagheid van de planeet gaat de al bestaande opwarming verdubbelen. Ik liep een half jaar met een grote boog om de overige hoofdstukken heen, vermande mezelf en beet me door de laatste vier: bij 6 graden betreden we de hel. Het was 2007. In de media kreeg je bij elke ongeruste klimaatwetenschapper er gratis een klimaatscepticus bij.
"Grote, enge problemen die je niet in je eentje kunt oplossen negeer je, een hele normale en gezonde psychologische reactie", las ik in een interview met Rick van Baaren, professor gedragsbeïnvloeding en maatschappij. Het is ook een vorm van negeren om ondanks de grote wetenschappelijke concensus over de oorzaak van de opwarming van de aarde evenveel aandacht te blijven geven aan het 'tegengeluid', omdat je dat nu eenmaal zo op de school voor journalistiek hebt geleerd.
En opeens, sinds een paar weken, is het roer om. Op radio en tv gaat het over niets anders dan de 21ste klimaattop. Het klimaatprobleem staat op de voorpagina's van bijna alle kranten. "Wíj zijn het niet, de maan warmt ook op", probeerde alleen de hoofdredacteur van Elsevier nog.
Wat gebeurde er? Was het de wijze waarop president Obama vorig jaar over klimaatverandering ging praten? Als probleem van nu, van ons? Was het John Oliver, in de populaire Amerikaanse tv-show 'Last Week Tonight': "Gaan we ook een poll houden of uilen bestaan?" Was het de klimaatzaak van Urgenda? De klimaatwetenschappers die zelf het debat opzoeken over de rol van de journalistiek? De weermannen en -vrouwen die roepen: Nou is het genoeg? De paus?
Een belangrijke les uit de sociale psychologie is dat mensen niets zo erg vinden als buitengesloten worden. Je wilt doen wat normaal is. En de nieuwe normaal lijkt te zijn om op zoek te gaan naar oplossingen in plaats van de feiten te ridiculiseren of het probleem te negeren. Ein-de-lijk.